Sau hơn 20 năm thực hiện Luật Phòng cháy chữa cháy, 10 năm thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng cháy chữa cháy, các chủ trương, chính sách, pháp luật về Luật Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ đã đi vào thực tiễn góp phần nâng cao ý thức và bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản của người dân và tài sản của nhà nước, đảm bảo an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội. Bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Phòng cháy chữa cháy đã đặt ra yêu cầu sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình thực tế. Do đó, Luật Phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ năm 2024, gồm 9 Chương, 65 Điều đã trình Quốc hội và cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7, thông qua tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khoá XV, bổ sung nhiều điểm mới, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật đang hiện hành.
Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC và CNCH) năm 2024 đã bổ sung nhiều điểm mới đáng chú ý, phản ánh sự phát triển và điều chỉnh trong công tác phòng cháy chữa cháy tại Việt Nam, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành.
Những điểm mới quan trọng mà tôi ấn tượng trong Luật PCCC và CNCH đầu tiên phải nói đến sự thay đổi về tên gọi và cấu trúc luật. Luật PCCC và CNCH đã thay đổi tên gọi từ "Luật Phòng cháy và chữa cháy" thành "Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ". Sự thay đổi này không chỉ phản ánh sự mở rộng phạm vi điều chỉnh mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động cứu nạn, cứu hộ trong bối cảnh thiên tai, tai nạn xảy ra ngày càng nhiều. Việc kết hợp hai lĩnh vực này trong một văn bản pháp lý giúp tạo ra sự đồng bộ và thống nhất trong công tác quản lý nhà nước về an toàn phòng cháy chữa cháy và cứu nạn.
Thứ hai, Luật đã bổ sung hành vi bị cấm. Bổ sung nhiều hành vi bị cấm trong lĩnh vực PCCC và CNCH bao gồm việc xúc phạm lực lượng PCCC, báo tai nạn giả, hay lạm dụng nhiệm vụ phòng cháy để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật khác. Khi Luật quy định rõ ràng các hành vi bị cấm không chỉ giúp nâng cao ý thức cộng đồng về trách nhiệm trong công tác PCCC mà còn tạo cơ sở pháp lý vững chắc để xử lý các trường hợp vi phạm, góp phần bảo vệ an toàn cho cộng đồng và nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng chức năng.
Thứ ba, quy định về an toàn phòng cháy đối với nhà ở. Một trong những điểm mới đáng chú ý nữa là quy định cụ thể hơn về các điều kiện an toàn PCCC cho nhà ở, đặc biệt là nhà ở kết hợp kinh doanh. Luật yêu cầu các chủ sở hữu phải đảm bảo lối thoát nạn an toàn, bố trí các thiết bị chữa cháy cần thiết và thực hiện các biện pháp ngăn cháy giữa khu vực sinh hoạt và khu vực kinh doanh. Quy định này không chỉ bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân mà còn giúp giảm thiểu rủi ro cho những người xung quanh.
Thứ tư, giảm bớt yêu cầu quy hoạch cho khu công nghiệp mới. Luật mới đã giảm bớt yêu cầu đối với quy hoạch dự án xây dựng khu công nghiệp, không còn yêu cầu địa điểm xây dựng và dự toán kinh phí cho các hạng mục PCCC. Sự thay đổi này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư, khuyến khích phát triển kinh tế mà vẫn đảm bảo an toàn PCCC. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về trách nhiệm tự giác của các doanh nghiệp trong việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa.
Thứ năm, tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương. Luật quy định rõ hơn trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc quản lý an toàn PCCC tại các cơ sở kinh doanh. Chính quyền sẽ có nhiệm vụ phân loại và công bố danh sách các cơ sở không đảm bảo yêu cầu về PCCC, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời. Điều này đã giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, tạo ra sự minh bạch trong hoạt động kinh doanh, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
Thứ sáu, bảo đảm an toàn trong lắp đặt điện. Một điểm mới quan trọng khác là yêu cầu cụ thể về bảo đảm an toàn khi lắp đặt và sử dụng điện cho sinh hoạt và sản xuất. Đây là một yếu tố quan trọng vì nhiều vụ cháy nổ xảy ra do sự cố điện. Luật yêu cầu phải tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật về điện, kiểm tra định kỳ hệ thống điện để phát hiện kịp thời các nguy cơ tiềm ẩn. Việc này sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ cháy nổ từ điện, bảo vệ tài sản và tính mạng của người dân.
Những điểm mới trong Luật PCCC và CNCH năm 2024 không chỉ thể hiện sự tiến bộ trong công tác quản lý nhà nước mà còn đáp ứng nhu cầu thực tiễn ngày càng cao về an toàn phòng cháy chữa cháy trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện nay. Các quy định này sẽ góp phần nâng cao ý thức cộng đồng về trách nhiệm phòng ngừa, đồng thời tạo ra một môi trường sống an toàn hơn cho mọi người dân.